چند سالی است که حضور انیمیشن ها در جشنواره ملی فیلم فجر محل بحث است تا جایی که سال گذشته در پی داوری نشدن انیمیشن «فیلشاه» ساخته هادی محمدیان، علی نوری اسکویی دبیر صنف انیمیشن خانه سینما در یادداشتی به نقد رفتار سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر با تنها انیمیشن حاضر در این رقابت پرداخت و عنوان کرد که جشنواره جامعه انیمیشن را تحقیر کرد.

با این وجو به نظر می رسد سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر قصد دارد با اعطای جایزه مستقل هیات داوران به یک انیمیشن رفتار متفاوتی داشته باشد. امسال فیلم های «شب آفتابی» به کارگردانی علی مدنی، «آخرین داستان» به کارگردانی اشکان رهگذر و «بنیامین» ساخته محسن عنایتی سه فیلم انیمیشنی هستند که قرار است در سی و هفتمین جشنواره ملی فیلم فجر به نمایش دربیایند و به یکی از آنها جایزه ویژه هیات داوران اعطا شود.

در زیر نگاهی داشته ایم به انیمیشن های حاضر در این جشنواره:

فیلم نود دقیقه ای «شب آفتابی» به کارگردانی علی مدنی که در این دوره از جشنواره حضور دارد، برای کودکان و نوجوانان تولید شده است.

در خلاصه داستان «شب آفتابی» که با تکنیک سه بعدی ساخته شده، آمده است: «صندوقچه‌ قصه‌گو که عامل آرامش و نظم شهر است توسط شغال‌ها از سرزمین همسایه ربوده می‌شود. خورشید جای ماه را می‌گیرد. شب از میان می رود و نظم شهر به هم می‌ریزد. چند کودک به طور اتفاقی وارد ماجرا می‌شوند و به کارآگاه برای بازگرداندن صندوقچه به شهر یاری می‌رسانند.»

علی مدنی درباره تاریخچه تولید این فیلم گفت: گروه ما در سال ۱۳۸۷ شروع به ساخت فیلمی کرد که در سال ۱۳۸۸ تهیه کننده و سرمایه گذاری پیدا کرد اما به دلیل مشکلات اقتصادی و تغییر سیاست های نهادی که قرار بود فیلم متعلق به آنان باشد، نهاد مربوطه از پروژه عقب کشید.

وی اعلام کرد: به علت طولانی شدن پروژه و کهنه شدن داستان و کیفیت کار، فیلمنامه قبلی را در سال ۱۳۹۲ کنار گذاشتیم و این کار را با فیلمنامه جدید آغاز کردیم که متاسفانه پس از مدتی تهیه کننده نیز سرمایه خود را خواست. زهرا مشتاق تهیه کننده در این مرحله یعنی در سال ۱۳۹۵ به ما پیوست و با جلب حمایت بنیاد سینمایی فارابی و کمک مالی این نهاد پرداخت بدهی تهیه کننده پیشین میسر شد و پروژه ادامه پیدا کرد به همین دلیل این فیلم با حداقل نقدینگی و کمک معنوی دوستان و تلاش خانوادگی، تقریبا بدون دریافت هیچ دستمزدی به پایان رسید.

عوامل این اثر عبارتند از کارگردان و تدوینگر: سید علی مدنی، نویسنده: یونس لطفی، تهیه کننده: زهرا مشتاق، مجری طرح، مدیر هنری و طراح صحنه: آزاده مدنی، طراح شخصیت و لباس و گرافیست: الهام باجلان، کارگردانی فنی: سید عادل مدنی، موسیقی: آرمین رهبر، مدیر دوبلاژ: اشکان صادقی.

«آخرین داستان» برداشتی آزاد از شاهنامه

انیمیشن «آخرین داستان» به کارگردانی اشکان رهگذر برداشتی آزاد از شاهنامه است و پیش از این چندین حضور جهانی داشته که از مهمترین آنها حضور در بخش رقابتی جشنواره انسی در سال ۲۰۱۸ بود.

در «آخرین داستان» که برای نوجوانان ۱۳ سال به بالا تولید شده است، بازیگرانی همچون پرویز پرستویی، ملیکا شریفی نیا، لیلا حاتمی، فرخ نعمتی، بانیپال شومون، حامد بهداد و... به جای شخصیت های مختلف این اثر به گویندگی پرداخته اند.

رهگذر در یکی از نشست های این اثر گفته است: من در خانواده‌ای بزرگ شدم که شاهنامه و داستان‌های اساطیری جزو سرگرمی‌های ما بود حتی در همان ایام تصویرسازی‌هایی هم براساس فضای این داستان‌ها می‌کردم. احساس می‌کنم شاهنامه و هزار و یک شب در خونم جریان دارد. وقتی انمیشن‌سازی را شروع کردم همواره این در ذهنم بود که یک روز انیمیشن بلندی در این زمینه خواهم ساخت و می‌دانستم که باید با بالاترین کیفیت این کار را انجام دهم. قریب به ۱۰ سال پیش فیلمنامه اولیه این فیلم را نوشتم و بارها آن را پس از اتودهای اولیه بازنویسی کردم. در این مسیر بسیار زاویه نگاهم تحت تاثیر استاد بیضایی و نگاه  شان به شاهنامه بود. در عین حال در میانه فرآیند تولید با مشورت محمد چرمشیر باردیگر کار را بازنویسی کردیم و حتی بخش‌هایی از صحنه‌های تولیدشده براساس فیلمنامه اولیه را کنار گذاشتیم و باردیگر آن را بازسازی کردیم.

انیمیشن سینمایی «آخرین داستان» به نویسندگی و کارگردانی اشکان رهگذر برداشتی آزاد از داستان «ضحاک» شاهنامه است که داستانی از اواخر حکومت جمشید تا ابتدای حکومت آفریدون را روایت می کند.

عوامل فیلم عبارتند از کارگردان و نویسنده: اشکان رهگذر، آهنگساز: کریستف رضاعی، انتخاب بازیگران: تینا پاکروان، تدوین: ژینوس پدرام، طراحی و ترکیب صدا: علیرضا علویان، ضبط صدا: رضا عسگرزاده، عکاسی پشت صحنه: امیر عابدی.

«بنیامین» در مصر باستان

دیگر انیمیشن حاضر در این جشنواره فیلم نود دقیقه ای «بنیامین» به کارگردانی محسن عنایتی و تهیه کنندگی مصطفی حسن آبادی است.

این فیلم که ویژه کودکان و نوجوانان تولید شده با تکنیک سه بعدی ساخته شده و درباره داستان زندگی پسربچه ای به نام بنیامین در مصر باستان است.

در خلاصه داستان این اثر آمده است: «سربازان فرعون مادر بنیامین را دستگیر کرده اند و برای آزادی او چیز با ارزشی از بنیامین می خواهند. بنیامین مجبور می شود برای به دست آوردن آن چیز با ارزش به سفر خطرناکی برود.»

عنایتی درباره این انیمیشن گفت: پیش تولید این فیلم از خرداد ماه سال ۹۵ آغاز شد و ۶ ماه انجام کارهای این مرحله به طول انجامید سپس ما حدود ۲ سال مشغول کارهای تولید «بنیامین» شدیم.

وی افزود: درباره شکل گیری داستان این اثر هم باید بگویم من پیش از این حدیثی از امام صادق (ع) خوانده بودم که همان حدیث باعث شکل گیری اثر شد البته «بنیامین» داستان قرآنی ندارد بلکه شخصیت های این اثر تخیلی و اتفاقات این داستان ساخته و پرداخته ذهن خودمان است.

به گفته وی، این اثر در کاشان ساخته شده است.

چنگیز جلیلوند، ناصر طهماسب، اکبر منانی، سعید مظفری و مریم شیرزاد از صداپیشگان این فیلم هستند.

سایر عوامل «بنیامین» عبارتند از موسیقی: بهزاد عبدی (ارکستر سمفونی اکراین)، مدیر دوبلاژ: امیر زند، صداگذار: فرشید جلیلی، مدیر تولید:جواد رضایی.

*مهر